Hücreler ya canlıların büyüyüp gelişmesi, rejenerasyonu ve dokularının yenilenmesi ya da üreme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla bölünür. Bölünmelere detaylarıyla geçmeden önce hücrelerin niçin bölündükleri konusundaki görüşlere yer verelim. Hücre, büyüklük bakımından belirli bir sınıra ulaştığı zaman, kuramsal olarak ikiye bölünmesi gereklidir.
Çünkü hücre genel olarak bir küre şeklinde düşünülürse, büyümede hacim yüzey orantısı r3 / r2 ‘dir. Yani hacim yarıçapın küpüyle artarken, yüzeydeki büyüme yarıçapın karesine bağımlı kalır ve bir süre sonra hücrenin yüzeyi gerek besin alış verişini gerek artık maddelerin atılımını ve gerekse gaz alış verişini bütün hücreye sağlayamayacak duruma gelir ve hücre, yüzeyini artırmak amacıyla bölünmeye başlar. Ayrıca büyüyen hücrede sitoplazma çekirdek oranı arttığından ve çekirdeğin etki alanı sınırlı olduğundan bu durum hücreyi ölüme sürükleyebilir, dolayısıyla hücreyi bölünmeye zorlar. (Bu fikri 1908 yılında ilk defa HERTWIG ortaya atmıştır.) hücrenin içine yapay olarak iki çekirdek yerleştirildiğinde ya da çekirdek içindeki kromozom sayısı iki katına çıkarıldığında, hücrenin hacmi normal büyüklüğünün iki misli olabilir. Bu, çekirdeğin sınırlı bir etkiye sahip olduğunu kanıtlar. Uygun x-ışınına tutulan hücrelerde kalıtsal materyal çoğalması olur; fakat bölünme meydana gelmez ve sonuçta hücre büyümesiyle birlikte hızlı hücre çoğalması da görülür (kanserleşmede olduğu gibi). Bölünecek büyüklüğe ulaşan amipin (normal olarak iki günde bir bölünür) protoplazmasından bir miktar kesersek (100 gün süreyle) bölünme durur ve tekrar büyümeye başlar. Bu uygulama sonsuz olarak sürdürülürse, amip, bölünmeden hayatta kalabilir.
Bölünmeye başlayan bağ doku hücrelerinin çapı yaklaşık % 12 kadar artar. Buna karşın büyüklüğü sınırlandırılmış hücrelerde büyüme durur.
Bir hücreli canlılarda mitoz aynı zamanda üremeyi sağlar. Her canlıda ve aynı bireyin farklı dokularındaki hücrelerin mitozla bölünme hızı tamamen farklıdır. Örmeğin bağırsak mukozasındaki, epidermisteki, kan hücrelerini üreten dokulardaki hücrelerin sürekli bölünmesine karşılık, diğer dokuların hücreleri belirli zamanlarda, sinir ve retina hücreleri ise 20-25 yaşın üstünde (insanda çoğunluk ana karnında 4. aydan itibaren sonra) hiç bölünmez.
Mitoz bölünmenin amacı ana hücredeki kalıtım materyalinin eşit şekilde yavru hücrelere verilmesidir. Bir hücrelilerdeki amitoz bölünmede, hem iğ iplikleri işe karışmaz hem de kalıtım materyali yavrulara büyük bir olasılıkla eşit verilmez. Mitoz bölünme sürekli bir olay olmasına karşılık, izlemede ve anlamada kolaylık olsun diye evrelere ayrılarak incelenir. Dinlenme sırasında, kromozomlar boyanmaz. DNA miktarı 2n’dir (G1-Evresi). Daha sonra DNA kendini eşler. DNA miktarı 4n’dir. İnce kromatid iplikler şeklinde boyanırlar (S-Evresi). Üçüncü evre koyu boyanan kromozomlara sahip, 4n’li evredir (G2-Evresi). Son evre ise mitoz bölünmeni gerçekleştiği ve kromozom sayısının 2n’e indiği evredir (M-Evresi). Hücredeki tüm yapıların birleşerek, daha sonra iki yavru hücreye verilmesini sağlayan bu döngüye hücre döngüsü denir.
Bitki ve hayvanlarda hücre döngüsünün tamamlanması yaklaşık 20 saat kadar sürer. Bu sürenin yaklaşık bir saati mitoz bölünmeye ayrılmıştır. Geri kalan süre interfazdaki büyüme için kullanılır. en uygun beslenme ve sıcaklık koşullarında dahi, herhangi bir hücre çeşidinin bölünme süresi sabittir. Uygun olmayan koşularda bu süre uzayabilir. Fakat her hücrenin optimumdan daha hızlı büyümesini hem de optimumdan daha hızlı döngüsünü sağlamak olanaksızdır. bundan şu sonuca varabiliriz; her hücrenin döngü süresi kusursuz bir zamanlamayla gelişecek şekilde programlanmıştır. Bu program iki aşamada yürütülür. İlkinde kromozomlardaki kalıtsal materyal iki katına çıkarılır, ikincisinde ise hücrenin diğer organelleri çoğaltılır. Döllenmiş yumurtalarda bölünme, alışılmışın tersine bir saatte ya da daha az bir süre içerisinde tamamlanır. Çünkü yumurta hücresine, yumurtanın olgunlaşması sırasında her çeşit molekülden bol miktarda verilmiştir. Böylece yumurta hücresi hızla bölünerek gittikçe daha küçük hücreleri yapar. Bunlardaki hücre döngüsünde büyüme evresi yoktur, yalnız bölünme için hazırlık yapılır. Bu nedenle yaklaşık bir saatte bir bölünebilir.
MİTOZ BÖLÜNME
Mitoz bölünmenin başlangıcını saptamak olanaksızdır. Fakat hücrede bazı değişiklikler olur; hücre içeriği jel haline geçer, metabolizma durur, çekirdeğin hacmi hızla büyür. Kromatid iplikleri belirginleşir ve boyanmaya başlar. G2 evresinin tamamlanması, kromozomların türlere özgü şekil ve sayıyı kazanmasıyla mitoz bölünmeye geçilir. Işık mikroskobunda kromozomlar artık rahatlıkla görülebilir. Bu süre yaklaşık bir saat sürer. Bu evredeki hücreler küre şeklindedir ve etrafındaki cisimlere kuvvetle bağlanmamıştır. Mitoz bölünme; profaz, metafaz, anafaz ve telofaz diye dört evreye ayrılır.
Profaz
Başlangıcında çekirdek içinde ince uzun kromatid iplikleri halinde görünen kromozomlar, yavaş yavaş helozon şeklinde kıvrılarak kalınlaşmaya başlar ve görülebilir duruma geçer. kalınlaşma ve kısalma anafaza kadar devam edebilir. Bu arada eş kromozomlar birbirlerinden fark edilemeycek kadar sıkıca bağlıdırlar. Bu evrede birbirine sentromerlerle bağlanmış olarak duran kromozomların her birine kromatid denir. Sentrozomlar ayrılarak her biri bir kutba gitmeye başlar ve aralarında iğ iplikleri oluşur. Profazın sonuna doğru iğ iplikleri ile kromozomlar arasında bağlantı kurulurken, sentrozomlardan hücre zarına uzanan iğ iplikleri de oluşur ve çekirdek zarı eriyerek kaybolur, kromozomlar sitoplazma içerisine dağılır.
Metafaz
Kromozomlar çok kere bir çember gibi, bazen de karışık olarak ekvatoral düzlem üzerinde dizilirler. Genellikle küçük kromozomlar merkezde, büyükler çevrededir. Diziliş türlere özgü bir özellik gösterir. Kromozomlar eşit olarak kutuplara çekileceğinden, ortada belirli bir denge kurulana kadar beklenilir.
Profaz 30-60 dakika sürmesine karşılık, metefaz ancak 2-6 dakika sürer. her bir kromozomun sentromeri belirgin olarak ikiye bölünür ve kromatidler tam olarak birbirinden ayrılır.
Anafaz
Ekvatoral düzlemdeki kardeş kromozomlar kutuplara bu evrede taşınırlar. Kasılma özelliği olan sentrozomların iğ iplikleri sayesinde kromozomların yarısı bir kutba, diğer yarısı öbür kutba gider. Kromozomların kutuplara ulaşmasıyla bu evre sona erer.
Bitki hücrelerinde sentrozom bulunmadığı için kromozomların taşınması sitoplazma hareketleriyle ve sitoplazma kökenli iğ ipliklerinin yardımıyla olur. Bu evre de yaklaşık olarak 3-15 dakika sürer.
Telofaz
Kromozomlar daha az boyanmaya başlar. Çekirdek zarı yavaş yavaş oluşur. Kromozomlar uzayıp incelmeye başlar. Bölünme açısından çekirdek dinlenmeye geçerken, hücre metabolizması aktif hale geçer.
Bu evrenin oluşumu sürerken bir yandan da sitoplazma boğum yapmaya başlar. İğ ipliklerine dik olarak boğumlanan sitoplazmanın o bölgede jel hale geçerek iki oğul hücrenin stoplazmasını ayırdığını ileri süren görüşlerde vardır. Stoplazmanın boğumlanarak ayrılması sürecine sitokinez denir. Telofazın başlangıcından iki yeni hücrenin oluştuğu ana kadar geçen süre 30-60 dakikadır.
Mayoz Bölünme
Bütün döllerde kromozom sayısının değişmez kalabilmesi için (sperm ve yumurtanın birleşmesinden kromozom sayısı iki katına çıkacağından dolayı) farklı bir hücre bölünmesi gelişmiştir. Mayoz bölünme ismini alan bu tip bölünmede, kromozom sayısı yarıya indirgenir. Mayoz bölünmenin sonunda meydana gelen gametler diğer vücut hücrelerinin aksine n sayıda kromozom taşır (bazı bitkilerde ve bir hücrelilerde bireyin kendisi yaşantısı boyunca haploid kromozomlu olduğundan mayoz bölünmeye gerek kalmaz). Normal olarak soma hücrelerinde 2n kromozomlardan homolog olanlar, boyuna, sinaps dediğimiz aralıklarla birbirinin yakınında uzanırlar. Bu homolog kromozomların her biri ayrı bir kutba giderek, yalnız bir tanesinin bir gamete verilmesi sağlanır. Homolog kromozomlar aynı büyüklüğe ve şekle, keza benzer kalıtsal faktörlere sahiptir. Gerek yumurta gerekse sperm oluşumu son iki hücre bölünmesine kadar aynı kurallara göre yürütülür. Daha sonra spermatogenezis (sperm oluşumu) ve oogenesiz (yumurta oluşumu) farklı şekilde meydana gelir.
Mayozda da mitoz gibi profaz, metafaz, anafaz ve telofaz diye dört evre vardır. Bu evreler arada interfaz olmaksızın peş peşe iki kez gerçekleşir ve sonuçta dört yavru hücre meydana gelir. Mayoz bölünme ile mitoz bölünme arasındaki en büyük farka profazda rastlanır.
İnterfaz
Bölünmeye hazırlık evresidir. Mitozdaki interfaza benzemekle birlikte hücrelerin mitozdaki gibi büyüklüklerinin ve hacimlerinin artması gerçekleşmez.
Profaz-I
Kromozomlar kısalıp kalınlaşmaya başlarken, anadan ve babadan gelen homolog kromozomlar sinaps halinde ya yan yana parelel uzanırlar ya da birbirinin üzerine kıvrılırlar. Kısalma sonucunda kromozomlar mitozdaki gibi görülmeye başlar. Her kromozom iki kromatitten yapıldığından, homolog kromozomlar dörtlü demetler halinde görülür, bu görünüşe tetrat denir. Canlının vücudunda homolog kromozom kadar tetrata rastlanılır (insanda 23 tane). Kromozomların sentromerleri ayrılmamıştır. 4 kromatid için iki sentromer vardır.
Ayrıca mitozdan farklı olarak bu evrede tetratlar arasında parça değişimi gerçekleşir. Crossing-over denilen bu parça değişimi tür içinde çeşitliliği sağlar. Bu evrenin sonunda çekirdek zarı parçalanarak kaybolur.
Metafaz-I
Çekirdek zarının parçalanması sona ermiş, sentrozomlar kutuplara çekilmiş ve iğ iplikleri ortaya çıkmıştır. Sentromerleri çift olan tetratlar ekvatoral düzlem üzerine dizilir.
Anafaz-I
Bu evrede tetratlar ikiye ayrılarak kutuplara giderler. Ana ve babadan gelen kromozomlar rasgele olarak birbirlerinden ayrılırlar (özelliklerimizin bazılarının anadan bazılarının babadan geçmesinin nedeni). Bu evrede kromozom sayısı indirgendiğinden kutuplara taşınan yani oğul hücrelere geçecek olan kromozom sayısı vücut hücrelerinin kromozom sayısının yarısı kadardır.
Telofaz-I
Hücrenin iki kutbunda bulunan kromozomlar uzayıp incelmeye başlar. Etraflarında çekirdek zarı oluşur. Sitoplazmanın boğumlanmasıyla da haploid sayıda kromozoma sahip iki yavru hücre oluşur.
Buraya kadar geçen olaylar mayoz-I olarak adlandırılır. Bundan sonra mitozdakinin aksine arada interfaz evresi olmaksızın profaz-II’nin başlamasıyla mayoz-II başlar. Mayoz-II mitoz bölünmenin hemen hemen aynısıdır. Hücrelerdeki haploid kromozom sayısı korunarak profaz-II, metafaz-II, anafaz-II ve telofaz-II gerçekleşerek mayoz bölünmenin sonunda n kromozom sayısına sahip 4 yavru hücre meydana gelir., Hücre Bölünmeleri www.ozeldersin.com bitirme tezi,ödev,proje dönem ödevi bitirme tezi örnekleri,tez hazırlama kuralları,tez merkezi, ,,bitirme tezi örnekleri ,bitirme tezi örneği ,bitirme tezi konuları ,örnek bitirme tezi ,lisans bitirme tezi ,lisans bitirme tezi örnekleri ,bitirme tezi indir ,bitirme tezi yazım kuralları ,endüstri mühendisliği bitirme tezi konuları ,bitirme tezi nedir ,bitirme tezi sunumu ,bitirme tezi ingilizce ,üniversite bitirme tezi ,bitirme tezi kapağı ,ktü bitirme tezi ,bitirme tezi önsöz ,tanrının bitirme tezi ,bitirme tezi pdf ,bitirme tezi örnek ,bitirme tezi kuralları ,bitirme tezi taslağı ,bitirme tezi pornosu , ,tez hazirlama ,tez hazırlama merkezleri ,tez hazırlama fiyatları ,tez hazırlama teknikleri ,tez hazırlama programı ,tez hazırlama yönergesi ,tez kapağı hazırlama ,tez içindekiler hazırlama , ,bitirme tezi nasıl hazırlanır ,bitirme tezi nasıl yazılır ,yüksek lisans tezi nasıl yazılır ,yüksek lisans tezi nasıl hazırlanır ,doktora tezi nasıl yazılır ,lisans tezi nasıl yazılır , ,tez merkezi ,tez hazırlama merkezi ,ödev tez merkezi ,türkiye tez merkezi ,tez yazim merkezi ,tez tarama merkezi ,tez araştırma merkezi ,osym tez merkezi ,tez arama merkezi ,akademi tez merkezi ,istanbul tez merkezi ,tez proje yazım merkezi ,yüksek öğretim tez merkezi , ,tez yazma ,tez yazma fiyatları ,tez yazma teknikleri ,tez yazma programı ,tez yazma kurallari , ,odev ,ödev kapağı hazırlama ,odev kapaklari ,ödev yapma siteleri ,ödev hazırlama ,tez ödev ,ödev yapılır ,ödev yapan siteler ,ödev kapakları hazırla ,odev sitesi ,ödev bul ,ödev hazırlama siteleri ,ödev bulma siteleri ,odev tez ,ödev yaptırmak istiyorum ,odev siteleri , ,yüksek lisans proje örnekleri ,yüksek lisans proje konuları ,tezsiz yüksek lisans proje örnekleri ,yüksek lisans tez ,lisans tez , ,bitirme projesi ,bitirme projesi örnekleri ,bitirme projesi örneği ,bitirme projesi konuları ,lisans bitirme projesi ,bilgisayar mühendisliği bitirme projesi örnekleri , ,tez konulari ,yüksek lisans tez konuları ,muhasebe tez konuları ,kamu yönetimi tez konuları ,psikoloji tez konuları ,ekonomi tez konuları ,halkla ilişkiler tez konuları ,maliye tez konuları ,insan kaynakları tez konuları ,bankacılık tez konuları ,dış ticaret tez konuları ,hazır tez konuları ,finans tez konuları ,endüstri mühendisliği tez konuları ,maliye bölümü tez konuları ,turizm tez konuları ,lisans tez konuları ,besyo tez konuları ,yönetim ve organizasyon tez konuları ,lojistik tez konuları ,muhasebe ile ilgili tez konuları ,istatistik tez konuları ,kimya tez konuları ,iktisat tez konulari ,doktora tez konuları ,bankacılıkla ilgili tez konuları ,biyokimya tez konuları ,ekonometri tez konuları ,bilgisayar tez konuları ,gazetecilik tez konuları ,hukuk tez konuları ,finansla ilgili tez konuları ,sosyoloji tez konulari , ,tez konusu belirleme ,tez konusu bulma ,tez konusu ,tez konusu bul ,tez konusu bulmak ,iktisat tez konusu ,tez konusu seçme ,doktora tez konusu ,tez konusu arama , ,lisans bitirme tezleri ,doktora tezleri ,lisans tezleri ,üniversite tezleri ,üniversite bitirme tezleri ,iktisat tezleri ,yuksek lisans tezleri ,pazarlama tezleri ,bitirme tezleri örnekleri ,turizm tezleri ,bankacılık tezleri ,uluslararası ilişkiler tezleri ,işletme tezleri ,araştırma tezleri ,eğitim tezleri , ,tezler ,örnek tezler ,pazarlama ile ilgili tezler ,hazir tezler ,yapılmış tezler ,bankacılıkla ilgili tezler ,ödev ve tezler ,uluslararası tezler , ,bitirme ödevi ,bitirme ödevi örnekleri ,bitirme ödevi örneği ,bitirme ödevi nasıl hazırlanır ,bitirme ödevi konuları , ,yüksek lisans tez örnekleri ,tez ornekleri ,lisans tez örnekleri ,bitirme tez örnekleri ,tez örnekleri indir ,tez anket örnekleri ,besyo tez örnekleri ,muhasebe tez örnekleri ,üniversite tez örnekleri ,sakarya üniversitesi tez örnekleri , ,tez yazim kurallari ,tez yazım kılavuzu ,tez yazım formatı ,tez yazım ,lisans tez yazım kuralları ,tez yazım programı ,ege üniversitesi tez yazım kılavuzu ,tez yazım teknikleri ,tez yazim klavuzu ,ankara tez yazım merkezleri ,yıldız teknik üniversitesi tez yazım kılavuzu ,ytü lisans tez yazım kılavuzu , ,tez nasil yazilir ,tez ödevi nasıl hazırlanır ,tez nasıl yapılır ,tez nasil hazirlanir ,tez konusu nasıl bulunur ,lisans tez nasıl hazırlanır , ,tez siteleri ,tez arama siteleri ,tez araştırma siteleri ,tez indirme siteleri ,tez bulma siteleri ,ödev tez siteleri , ,işletme tez konuları ,işletme bölümü tez konuları ,tez konuları işletme ,işletme tez konusu ,işletme yönetimi tez konuları ,işletme tez , ,doktora tezi ,lisans tezi ,lisans tezi örneği ,yuksek lisans tezi ,yüksek lisans tezi örneği ,pazarlama tezi , ,pazarlama tez konuları ,pazarlama tez konusu ,pazarlama ile ilgili tez konuları ,pazarlama tez ,pazarlama tez örnekleri , ,uluslararası ilişkiler tez konuları ,uluslararası ilişkiler bölümü tez konuları ,uluslararası tez arama ,siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler tez konuları ,uluslararası ilişkiler bitirme tez konuları , ,tez ,tez arama ,tez tarama ,tez indir ,tez yazan yerler ,tez yazmak ,tez nedir ,tez önerisi örneği ,tez bul ,tez ödevleri ,tez formatı ,tez yazimi ,tez sitesi ,tez arama motoru ,tez yazdırmak istiyorum ,örnek tez önerileri ,tez araştırma ,tez yazilir ,tez çalışmaları ,yok tez arama ,tez ödevi ,tez danışmanlığı ,osym tez ,tez danışmanlık ,tez ara ,tez hazırlamak ,tez bulma ,tez merkezleri ,ücretli tez yazımı ,tez proje ,örnek tez yazımı ,tez danışmanı ,tez yazdirma ,tez ornegi ,tez destek ,tez yardım ,san tez projeleri ,tez yazdırmak isteyenler ,tez başlıkları ,ornek tez ,hazır tez indir ,istanbul tez ,tez projesi ,tez bankasi ,tez yaptırma ,tez yazanlar ,tez yazdırmak ,akademik tez ,tez kapaklari ,tez hazırlanır ,üniversite tez ,hazir tez ,tez düzenleme ,proje tez ,tez önerileri ,tez analizi ,tez yapan yerler ,tez araştır ,örnek tez çalışması ,tez düzeltme ,tez ler ,bilimsel tez ,tez araştırması ,tez yazılır ankara ,ankarada tez yazan yerler ,tez yazılır istanbul ,sakarya üniversitesi tez ,tez yazımı ankara ,tez arsivi ,tez yapılır ,tez istanbul ,tez çevirisi ,tez başlığı , ,bitirme projeleri ,uluslararası ilişkiler bölümü ,lisansüstü eğitim ,iktisadi ve idari bilimler ,mezuniyet projesi ,üniversite bitirme projeleri ,yıldız teknık unıversıtesı ,elektronik bitirme projeleri ,idari bilimler fakültesi ,yıldız teknik ü ,uluslararası ilişkiler fakültesi ,yazim kilavuzuzu ,iktisadi ve idari bilimler fakultesi ,üniversite kılavuzları ,uluslararası ılıskıler derslerı , , , ,