Eşbütünleşme Analizi, Para Talebi, Vektör Hata Düzeltme Modeli, Etki Tepki Analizi, Parametre İstikrarlılığı
Para Talebi Fonksiyonu Gelişmiş Ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Teorik Ve Ampirik Düzeyde Çok Sayıda İncelemeye Konu Olmuştur. Konuya Yönelik Bu Yoğun İlginin Nedenleri Arasında Küreselleşme Sürecinin Etkisine Giren Finansal Piyasaların Hızla Birbirlerine Entegre Hale Gelmesi, Süregelen Finansal Serbestleşme Çabaları Ve Bunların Uzantısında Beliren Finansal Yenilik Süreçleri Gösterilebilir. Literatür Bulguları Bu Unsurların Para Talebi İstikrarı Üzerinde Etkili Olabildiklerini Ortaya Koymaktadır. Şayet Para Talebi Fonksiyonu Bir Dizi Değişkenle İstikrarlı Bir İlişki İçindeyse Para Otoritesinin Para Politikası Uygulamalarının Reel Sektör Üzerindeki Etkilerini Öngörebilmesi Kolaylaşmaktadır.
Para Talebini Temsilen Kullanılan Parasal Büyüklükler Konusunda, Gelişmekte Olan Ülkelerde Finans Piyasalarındaki Gelişmenin Tam Olmamasına Bağlı Olarak Dar Kapsamlı Parasal Büyüklüklerin Daha İstikrarlı Oldukları Savunulmaktadır. Gelişmiş Ülkelerde İse Finans Piyasalarının Gelişmişlik Düzeyi Ve Finansal Yenilik Süreçlerinin Yaygınlığı Geniş Kapsamlı Parasal Büyüklükleri Öne Çıkarmakta Ancak Bunların Para Otoritesince Kontrolünün Zorluğu Da İleri Sürülmektedir. Para Tutumunun Alternatif Maliyeti Konusunda Geleneksel Faiz Değişkeninin Yanı Sıra Yüksek Enflasyonla Mücadele Eden Ülkelerde Enflasyon Değişkeninin De Dikkate Alınması Önerilmektedir. Bundan Başka Dışa Açık Ekonomilerde Döviz Kuru Değişkeninin De Paranın Bir Alternatif Maliyet Unsuru Olarak Kullanıldığı Gözlenmektedir.
Bu Çalışmada 1987.1-2007.2 Arası Dönemde Türkiye’ De Para Talebinin Belirleyicileri Ve İstikrarlılığı Johansen(1988) Ve Johansen Ve Juselius(1990) Çok Değişkenli Eşbütünleşme Analizi Yöntemiyle İncelenmiştir. Para Talebi Fonksiyonları, Dar Ve Geniş (M1, M2, M2y) Parasal Büyüklükler, Gelir, Faiz, Enflasyon Ve Döviz Kuru Değişkenleri İle Alternatif Modeller Oluşturularak Tahmin Edilmeye Çalışılmıştır. Bu Bağlamda Çalışmanın Amaçlarından Birisi Para Talebi İçin Optimal Parasal Büyüklüğün Tespiti İken Diğeri İse Ekonomik Karar Birimlerinin Para Tutum Kararlarını Etkileyen Unsurları Bir Başka İfadeyle Para Talebinin Belirleyicilerini Ortaya Koymaktır. Uygulama Sonucu Elde Edilen Bulgular Dar Kapsamlı Parasal Büyüklük Tanımı M1 İle Oluşturulan Para Talebi Fonksiyonunun Gelir, Faiz Ve/Veya Enflasyon Değişkenleri İle İstikrarlı Bir İlişki İçerisinde Olduğunu Göstermiştir. Etki-Tepki Analizleri İse Dar Para Talebinin Gelirden Pozitif, Faiz Ve Enflasyondan İse Negatif Yönde Etkilendiğini Doğrulamıştır.