Kavram yapısı, Genelleme yapısı, Kavram analizi, Genelleme analizi, Doğrudan öğretim, Örtük öğrenme, Açık bilgi, Örtük bilgi, Davranışçı öğrenme kuramı, Ortaöğretim Alan Öğretmenliği
Bu çalışmada, kavram ve genelleme yapısının doğrudan öğretiminin ve örtük olarak öğrenilmesinin sınıflama ve açıklama davranışına, sınıflama ve açıklama davranışının kalıcılığına ve transferine etkisi araştırılmıştır. Araştırma, ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel araştırma modeline göre desenlenmiştir. Bu doğrultuda çalışmada iki deney ve iki kontrol grubu oluşturulmuştur. Araştırmacı, deneysel uygulama süresi içinde, sadece deney gruplarının derslerine girmiştir. Kontrol gruplarının derslerine, Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümünde “Öğrenme-Öğretme Kuram ve Yaklaşımları” dersini veren iki öğretim elemanı girmiştir.
Araştırma, 2008-2009 öğretim yılı bahar döneminde Çukurova Üniversitesi Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programı’na kayıtlı Matematik, Biyoloji ve Fizik grubu öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Deney-1 grubunda 24 öğrenci; deney-2 grubunda 29 öğrenci; kontrol-1 grubunda 23 öğrenci ve kontrol-2 grubunda 21 öğrenci olmak üzere toplam 97 öğrenci, çalışma grubunda yer almıştır. Doğrudan öğretim, sadece birinci deney grubunda yapılmıştır. Kavram ve genelleme yapısının bir içerik bağlamında öğrenilmesi için hazırlanan örtük öğrenme etkinlikleri, birinci ve İkinci deney grubunda aynı biçimde gerçekleştirilmiştir. Gruplar, “kavram ve genelleme yapısı kısa cevaplı test” (KGYKCT), “kavram ve genelleme yapısı çoktan seçmeli test” (KGYÇST), “davranışçı öğrenme kuramı kısa cevaplı test” (DÖKKCT), “davranışçı öğrenme kuramı kavram testi” (DÖKKT) ve “davranışçı öğrenme kuramı ilke testi” (DÖKİT) ön test sonuçları dikkate alınarak eşitlenmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte grupların eşitlenmesinde, tezsiz yüksek lisans programına giriş puanlarının ortalaması da dikkate alınmıştır. Araştırma verileri, araştırmanın amacı doğrultusunda hazırlanan KGYKCT, KGYÇST, DÖKKCT, DÖKKT ve DÖKİT son test ve kalıcılık testleri ile kavram transfer testi (KTT), genelleme transfer testi (GTT), güven dereceleme ölçeği (GDÖ) ve öğrenci görüş formu (ÖGF) kullanılarak elde edilmiştir.
Araştırmada elde edilen veriler, SPSS 11.5 istatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin betimsel analizi için aritmetik ortalama, standart sapma, düzeltilmiş ortalama ve standart hata değerleri verilmiştir. Karşılaştırmalı analizler için ilişkili örneklemler t testi, tek yönlü varyans analizi ve kovaryans analizi yapılmıştır. Kovaryans analizinde, regresyon doğrularının eğimlerinin eşitliği sayıltısının karşılanmadığı durumlarda tek faktör üzerinde tekrarlanmış ölçümler için iki faktörlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırmada öğrenci görüş formundan elde edilen nitel veriler, betimsel analiz ve içerik analizi kullanılarak çözümlenmiştir.
Kavram yapısı, Genelleme yapısı, Kavram analizi, Genelleme analizi, Doğrudan öğretim, Örtük öğrenme, Açık bilgi, Örtük bilgi, Davranışçı öğrenme kuramı, Ortaöğretim Alan Öğretmenliği
Araştırma bulgularından elde edilen sonuçlar özetlendiğinde birinci deney grubunda uygulanan doğrudan öğretimin, sınıflama ve açıklama davranışı ile ilgili açık bilgiyi kazandırmada etkili olduğu gözlenmiştir. Ayrıca sınıflama ve açıklama davranışı ile ilgili KGYKCT ve KGYÇST son test toplam başarı puanı ve doğru yanıt güven derecesi puanı açısından birinci deney grubu ile ikinci deney grubu ve kontrol grupları arasında birinci deney grubu lehine anlamlı farklılık gözlenmiştir. Yapı testleri ile ilgili olarak ikinci deney grubu ile sadece ikinci kontrol grubu arasında ikinci deney grubu lehine anlamlı bir farklılık gözlenmiştir. İkinci deney grubu ile birinci kontrol grubu arasında anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Kavram ve genelleme yapısının bir içerik bağlamında örtük olarak öğrenilmesi uygulanan deneysel işlemin, sınıflama ve açıklama davranışı ile ilgili örtük bilgiyi kazandırmada etkili olduğu ancak bu etkinin az olduğu belirlenmiştir. İkinci deney grubunda sınıflama ve açıklama davranışı ile ilgili örtük bilginin kazanıldığı ancak davranışçı öğrenme kuramı ile ilgili testlerde ve kalıcılık testlerinde, örtük bilginin açık biçime dönüştüğü gözlenmiştir.
Kavram yapısı, Genelleme yapısı, Kavram analizi, Genelleme analizi, Doğrudan öğretim, Örtük öğrenme, Açık bilgi, Örtük bilgi, Davranışçı öğrenme kuramı, Ortaöğretim Alan Öğretmenliği
Araştırmada sınıflama ve açıklama davranışı ile ilgili olarak örtük ve açık bilginin transferi açısından birinci deney grubu ile kontrol grupları arasında anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Sadece kavram transfer testinde ikinci deney grubu ile ikinci kontrol grubu arasında ikinci deney grubu lehine anlamlı farklılık gözlenmiştir. Kalıcılık testlerinde, genel olarak deney grupları ile sadece ikinci kontrol grubu arasında deney grupları lehine anlamlı farklılık gözlenmiştir. Sonuç olarak doğrudan öğretimin kavram ve genelleme yapısı ile ilgili olarak açık bilgiyi kazandırmada etkili olduğu, örtük öğrenme için uygulanan deneysel işlemin örtük bilgiyi kazandırmada kısmen etkili olduğu söylenebilir.