bitirme tezi izle, bitirme tezi konuları, bitirme tezi kuralları, bitirme tezi örnekleri, bitirme tezi örneği, bitirme tezleri, bitirme ödevi, lisans bitirme tezi, tez konuları, iktisat, makro iktisat, mikro iktisat, istatistik bitirme tezi, muhasebe, maliye, Çalışma Ekonomisi, bitirme tezi örneği, bitirme tezi örnekleri, bitirme tezleri, lisans bitirme tezi, bitirme tezi izle, Hukuka Giriş Bitirme Tezi, ,işkhvx<bitirme tezi konuları, bitirme ödevi, örnek bitirme tezi, bitirme projesi, bitirme tezi kuralları, bitirme tezi örneği, bitirme tezi örnekleri,
FNANSAL SERBESTLE ME SÜRECNDE ARTAN KISA
VADEL SERMAYE HAREKETLER: TÜRKYE
EKONOMSNE ETKLER, RSKLER VE POLTKA
ARAÇLARI
MESLEK YETERLK TEZ
Hazrlayan
Kezban AKYOL ESER
Maliye Uzman Yard(mc(s(
Dan man
K. Önder ERGÜN
Maliye Uzman(
Ankara-2012
i
ÖNSÖZ
“Finansal Serbestle me Sürecinde Artan Ksa Vadeli Sermaye Hareketleri:
Türkiye Ekonomisine Etkileri, Riskler ve Politika Araçlar” ba lkl bu çal ma, T.C.
Maliye Bakanl+ Strateji Geli tirme Ba kanl+ Maliye Uzmanl+ Yeterlilik Tezi
olarak hazrlanm tr.
20. yüzyln son çeyre+inde, uluslararas ekonomik sistem, yeni e+ilimlerin
ortaya çkt+ hzl bir de+i im süreci geçirmi tir. Bu e+ilimlerin en belirgini daha
çok finans piyasalarnda görülen küreselle me olgusu olmu tur. Küreselle me ile
birlikte birçok geli mekte olan ülke, kaynak skntlarn giderebilmek amacyla
finansal serbestle me politikalarn benimseyerek sermaye hareketleri üzerindeki
kontrolleri kaldrm tr.
Bu çal mann amac, zamanla daha spekülatif ve ksa vadeli hale gelen
uluslararas sermaye hareketlerinin ekonomiye olumsuz etkilerini göstermek ve bu
olumsuzluklar gidermek için gündeme gelen sermaye kontrollerini ba ta Tobin
Vergisi olmak üzere incelemektir.
Çal mann hazrlanmasnda bana yol gösteren tez dan manm ve Üstadm
Sayn Önder ERGÜN’e, sevgili promosyon arkada larma, benden ilgi ve
desteklerini esirgemeyen aileme ve katklarndan dolay Evren ESER’e te ekkür
ederim.
Kezban AKYOL ESER
Ankara-2012
ii
ÖZET
FNANSAL SERBESTLE ME SÜRECNDE ARTAN KISA VADEL SERMAYE
HAREKETLER: TÜRKYE EKONOMSNE ETKLER, RSKLER VE
POLTKA ARAÇLARI
AKYOL ESER, Kezban
Maliye Uzman Yardmcs
Mesleki Yeterlilik Tezi
Ocak 2012, 85 sayfa
Dünya ekonomisi 1980’li yllar itibaryla, küreselle me süreciyle birlikte,
yeniden yaplanma içerisine girmi tir. Geli mi ülkeler, sermayelerine daha karl
yatrm alanlar yaratabilmek, geli mekte olan ülkeler ise, büyümenin finansman için
ihtiyaç duyduklar fonlar sa+layabilmek amacyla, finansal piyasalarna serbestlik
kazandracak politikalar uygulamaya ba lam lardr. Finansal serbestle tirmeye
yönelik politikalarn devreye sokulmasyla, finansal sermayenin dünya çapnda
dola m hz kazanm , bu tür sermaye akmlarnn geli mekte olan ülke pazarlarna
yöneldi+i gözlenmi tir.
1990’l yllara gelindi+inde Latin Amerika, Güneydo+u Asya’daki geli mekte
olan ülkeler ba ta olmak üzere, birçok geli mekte olan ülke yo+un bir ekilde
sermaye hareketleriyle kar kar ya kalm tr. Ayn dönemde, bu ülkelerde ya anan
krizler üzerine yaplan birçok ara trmada, bu ülkelere yönelen yüksek miktarlarda
ksa vadeli sermaye akmlarnn, ya anan krizlerin ortaya çkmasnda ve
derinle mesindeki en büyük nedenlerden biri oldu+u görülmü tür.
Türkiye’de ise 1980’li yllarda ba layan finansal serbestle me süreci 1989
ylnda 32 Sayl Karar ile tamamlanm tr. Sonrasnda ekonomiye önemli
miktarlarda ksa vadeli ve spekülatif nitelikli sermaye giri i ya anm tr. Türkiye’ye
yönelik ksa vadeli sermaye hareketleri 1994 Nisan, 2000 Kasm ve 2001 Eubat
krizlerinin ya anmasnda önemli bir rol oynam tr.
Ksa vadeli sermaye hareketlerinin neden oldu+u olumsuzluklarn bertaraf
edilmesi için çe itli sermaye kontrolleri önerileri bulunmaktadr. Bu önerilerden en
önemlisi James Tobin tarafndan ortaya atlan ve literatürde Tobin Vergisi olarak
bilinen vergidir. Çal mann sonunda, ksa vadeli sermaye hareketlerinin
yava latlmasna yönelik alnabilecek önlemlere, ba ta Tobin Vergisi ve bu verginin
Türkiye’de uygulanabilirli+ine yer verilecektir.
Anahtar Kelimeler: Finansal serbestle me, Sermaye hareketleri, Sermaye
kontrolleri, Tobin vergisi
iii
bitirme tezi izle, bitirme tezi konuları, bitirme tezi kuralları, bitirme tezi örnekleri, bitirme tezi örneği, bitirme tezleri, bitirme ödevi, lisans bitirme tezi, tez konuları, iktisat, makro iktisat, mikro iktisat, istatistik bitirme tezi, muhasebe, maliye, Çalışma Ekonomisi, bitirme tezi örneği, bitirme tezi örnekleri, bitirme tezleri, lisans bitirme tezi, bitirme tezi izle, Hukuka Giriş Bitirme Tezi, ,işkhvx<bitirme tezi konuları, bitirme ödevi, örnek bitirme tezi, bitirme projesi, bitirme tezi kuralları, bitirme tezi örneği, bitirme tezi örnekleri,
ABSTRACT
INCREASING SHORT TERM CAPITAL MOVEMENTS DURING FINANCIAL
LIBERALIZATION PROCESS : EFFECTS ON TURKISH ECONOMY, RISKS AND
POLICY INSTRUMENTS
AKYOL ESER, Kezban
Assistant Finance Expert
Proficiency Thesis
January 2012, 85 pages
World economy has started to reform along with the globalization process,
since 1980. Developed Countries, for creating more profitable investment areas for
their capital accumulation, and developing countries, for capturing required capital
accumulation financing their economic growth, have applied policies leading to
financial market liberalization and removed their financial markets off the quantity
and price limitations. By the implementation of financial liberalization policies, the
flow of financial capital has accelerated all over the world, leaded to emerging
financial markets that yield more profitable investment opportunities.
In the early 1990’s, many developing countries, especially the ones in the
Latin America, Southeast Asia, faced up intensive capital movements. In the same
period, many researches that study the developing countries’ economic crises having
global effects showed that shortterm capital movements were the major reasons
behind these crises.
Within this process, Turkish economy has been liberated capital movements
by the law number 32 in 1989, and completed the process of openness and financial
liberalization process started in 1980s. Therefore, there have been short termed and
speculative capital inflows in the considerable amount. Because of that great money
acts, in 1994 April, 2000 November and 2001 February crisis happened.
There are some advises known as capital controles to stop such activities and
speculators, and to clean the effects. The most important suggestion of these
controles and advises is called as TobinTax. In the last part of this study Tobin Tax,
the first choice about the subject of how to slow down short and long term money
movements, is studied and it is researched how can it be used in Turkey.
Key Words: Financial liberalization, Capital movements, Capital controls, Tobin
tax
iv
ÇNDEKLER
Sayfa No
ÖNSÖZ …………………………………………………………………………………………………………. i
ÖZET …………………………………………………………………………………………………………… ii
ABSTRACT ………………………………………………………………………………………………… iii
ÇNDEKLER …………………………………………………………………………………………… iv
KISALTMALAR …………………………………………………………………………………………. v
TABLOLAR DZN …………………………………………………………………………………..vii
GRAFKLER DZN ………………………………………………………………………………..viii
GR ………………………………………………………………………………………………………….. 1
1. FNANSAL SERBESTLE ME SÜRECNDE SERMAYE HAREKETLER
VE EKONOMYE ETKLER……………………………………………………………………… 4
1.1. FNANSAL SERBESTLE ME, TANIMI, GEL M SÜREC ve
TEMEL ÖZELLKLER ………………………………………………………………………….. 4
1.1.1. Finansal Serbestle9menin Tan(m(…………………………………………………… 4
1.1.2. Finansal Serbestle9menin Geli9im Süreci ……………………………………….. 5
1.1.3. Finansal Serbestle9menin A9amalar( ……………………………………………… 7
1.1.4. Finansal Serbestle9menin Temel Hedefleri ve Uygulamalar( …………… 8
1.1.4.1. Finansal Serbestle9menin Temel Hedefleri ………………………………. 8
1.1.4.2. Finansal Serbestle9me Uygulamalar( ………………………………………. 9
1.2. ULUSLAR ARASI SERMAYE HAREKETLER………………………………. 11
1.2.1. Sermaye Hareketlerinin Tan(m( ve Türleri…………………………………… 12
1.2.2. Sermaye Hareketlerini Etkileyen Faktörler ………………………………….. 13
1.2.2.1. Çekici Faktörler …………………………………………………………………… 14
1.2.2.2. tici Faktörler ………………………………………………………………………. 15
2. KISA VADEL SERMAYE HAREKETLER TANIMI, KAPSAMI ve
EKONOM ÜZERNE ETKLER …………………………………………………………….. 15
2.1. KISA VADEL SERMAYE HAREKETLERNN TANIMI ve
KAPSAMI ………………………………………………………………………………………………. 15
2.1.1. Yerel Sabit Getirili Mali Araçlar …………………………………………………. 16
2.1.2. Yerel Hisse Senetleri Piyasas( ………………………………………………………. 16
2.2. KISA VADEL SERMAYE HAREKETLERNN EKONOMYE
ETKLER ……………………………………………………………………………………………… 16
2.2.1. Döviz Kuru Üzerindeki Etkiler ……………………………………………………. 17
2.2.2. Finansal Piyasalar Üzerine Etkileri ……………………………………………… 18
2.2.3. Ödemeler Dengesi Üzerindeki Etkileri …………………………………………. 19
v
2.2.4. Ekonomik stikrar Üzerindeki Etkileri ………………………………………… 19
2.2.5. stihdama Etkisi ………………………………………………………………………….. 20
2.2.6. Kamu Dengesi Üzerindeki Etkileri ………………………………………………. 21
2.2.7. Ekonominin Genel Dengesi; Yurtiçi Üretim/Tüketim Üzerine Etkisi 21
2.2.8. Enflasyon Üzerine Etkisi ……………………………………………………………… 22
2.2.9. Fiyat Dalgalanmalar( ve Krizler …………………………………………………… 22
2.2.9.1. 1994 Meksika Krizi ………………………………………………………………. 24
2.2.9.2. 1997 GüneydoHu Asya Krizi ………………………………………………….. 24
2.2.9.3. 1998 Rusya Krizi ………………………………………………………………….. 25
2.2.9.4. 1999 Brezilya Krizi ……………………………………………………………….. 26
2.3. TÜRKYE’DE KISA VADEL SERMAYE HAREKETLER ……………. 26
2.3.1. Türkiye’de K(sa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Geli9imi …………….. 27
2.3.2. Türkiye Ekonomisinde K(sa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Etkileri
……………………………………………………………………………………………………………. 30
2.3.3. Türkiye’de K(sa Vadeli Sermaye Hareketleri ve Finansal Krizler …. 34
2.3.3.1. Nisan 1994 Krizi …………………………………………………………………… 35
2.3.3.2. Kas(m 2000 Krizi ………………………………………………………………….. 38
2.3.3.3. ubat 2001 Krizi …………………………………………………………………… 40
3. SERMAYE HAREKETLERNN KONTROLÜ ……………………………………… 42
3.1. DOJRUDAN (DAR) KONTROLLER ……………………………………………. 45
3.2. DOLAYLI (PYASA TEMELL) KONTROLLER ……………………………. 46
3.2.1. 9lemlerin Vergilendirilmesi (Tobin Vergisi) ………………………………… 46
3.2.1.1. Tobin Vergisi Kavram( ve Kapsam(………………………………………. 46
3.2.1.2. Tobin Vergisinin Amaçlar(……………………………………………………. 47
3.2.1.3. Tobin Vergisinin Lehinde ve Aleyhinde Görü9ler ………………….. 50
3.2.1.4. Tobin Vergisinin Türkiye’de UygulanabilirliHi ……………………… 58
3.2.2. Çoklu Döviz Kuru Uygulamas( (Katl( Kur Uygulamas() ……………….. 60
3.2.3. Kazançs(z Rezerv Gereksinimi …………………………………………………….. 61
3.2.4. Yerel Finansal Düzenlemeler ……………………………………………………….. 62
3.3. DÖVZ PYASASININ STKRARINA YÖNELK ÖNLEMLER……… 64
3.3.1. Hedef Bölge Sistemi (Target Zone) ………………………………………………. 64
3.3.2. Para Kurulu………………………………………………………………………………… 66
SONUÇ ………………………………………………………………………………………………………. 69
KAYNAKÇA ……………………………………………………………………………………………… 71
vi
KISALTMALAR
AB
ABD
ATTAC
BDDK
BM
ERM
DPT
GSMH
IMF
BF
MKB
KKBG
OECD
s
S
TCMB
TÜFE
vd.
Avrupa Birli+i
Amerika Birle ik Devletleri
Association for the Taxation of Financial Transactions for the
Aid of Citizens (Mali O lemlerin Yurtta lar Yararna
Vergilendirilmesi için Birlik)
Bankaclk Düzenleme ve Denetleme Kurumu
Birle mi Milletler
European Exchange Rate Mechanism (Avrupa Döviz Kuru
Mekanizmas)
Devlet Planlama Te kilat
Gayri Safi Milli Hasla
International Monetary Fund (Uluslar aras Para Fonu)
Oktisadi ve Odari Bilimler Fakültesi
Ostanbul Menkul Kymetler Borsas
Kamu Kesimi Borçlanma Gere+i
Organization for Economic Cooperation and Development
(Ekonomik O birli+i ve Kalknma Te kilat)
Sayfa
Say
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas
Tüketici Fiyatlar Endeksi
Ve di+erleri
vii
TABLOLAR DZN
Sayfa No
Tablo 2.1. Türkiye’de Sermaye Hareketleri (Milyon Dolar)……………………………….29
Tablo 2.2. Türkiye’ye Ait Baz Veriler…………………………………………………………….36
Tablo 2.3. Türk Bankaclk Sektörü Açk Pozisyonu………………………………………….36
Tablo 2.4. 2000 Yl Boyunca Türkiye’de Faiz Oranlar…………………………………….39
Tablo 2.5. 1 Kasm Piyasas Faiz Oranlar………………………………………………………..40
viii
GRAFKLER DZN
Sayfa No
Grafik 2.1. Türkiye’de Büyüme-Ksa Vadeli Sermaye Hareketleri…………………………..31
Grafik 2.2. Türkiye’de D Ticaret Aç+-Ksa Vadeli Sermaye Hareketleri……………32
Grafik 2.3. Türkiye’de Reel Döviz Kuru-Ksa Vadeli Sermaye Hareketleri……………33
1
GR
1960’l yllarn ikinci yarsndan itibaren geli mi ülkelerde görülen hzl
büyüme ve refah dönemi, 1960’l yllarn sonuna gelindi+inde iktisadi ve siyasi
snrlarna ula m tr. Böylece geli mi ülkelerde, dü en kar oranlarnn artrlmas
için dünya pazarlarnn geni letilmesi, mal akmlarnn önündeki engellerin
kaldrlmas, sermaye akmlarnn daha fazla serbestle tirilmesi, özel sermayeler için
uluslararas bir pazarn olu turulmas, yani yeni bir uluslar aras i bölümünün
geli mesi gereklili+i do+mu tur.
Bu dönemde, geli mi ülkelerde sermaye faktörü bol miktarda
bulunmaktayken az geli mi ülkeler ekonomik kalknma süreçlerinde önemli bir
sermaye kst ile kar kar ya kalm lardr. Dünya ekonomisinde kaynak
da+lmnn etkin olmamas olarak ifade edilen bu durumda ülkeler arasnda sermaye
donanmlar açsndan dengesizlikler vardr. D a kapal bir ekonomide ulusal
tasarruflar sermaye birikiminin tek kayna+ iken d a açk bir ekonomide ulusal
yatrmlar yabanc sermaye ile de finanse edilebilecektir. Bu nedenle az geli mi
ülkeler finansal serbestle me programlar ile d a açlarak uluslararas sermaye
hareketlerinden faydalanmaya çal m lardr.
1970’lerin ortalarna gelindi+inde istikrarl döviz kurlar, sermaye akmlarnn
snrlandrlmas ve tam istihdam ile sosyal refah politikalar üzerine in a edilmi
olan Bretton Woods sisteminin çökü ü ile birlikte, sermayenin dünya çapnda
dola mnn tamamen serbestle mesi önündeki engellerin yava yava ortadan
kalkmasnn yolu açlm tr (Adda, 2003:102).
Bu dönemde birçok geli mekte olan ülkede ya anan iktisadi bunalm ve borç
krizleri, o döneme kadar uygulanmakta olan korumac ve müdahaleci politikalarn
ele tirilmesine ve ekonomik serbestle meyi ekonomik geli me ile özde tutan
görü lerin yaygnlk kazanmasna neden olmu tur. Ya anan geli meler, d borçlarn
ödemekte ve d kaynak bulmakta zorlanan bu ülkelerin, IMF ve Dünya Bankas gibi
uluslararas finans kurulu larnn da telkinleriyle, yurtiçi finansal kaynaklarn
artrlmas ve durgunluktan çk için finansal serbestle meyi benimsemelerine neden
olmu tur (Kara ve Kar, 2005: 96).
Finansal serbestle me süreci, 1970’lerin ortalarndan itibaren önce geli mi
ülkelerde (ABD, Japonya, Ongiltere), daha sonra Latin Amerika ülkeleri ba ta olmak
üzere pek çok geli mekte olan ülkede IMF önerileri do+rultusunda benimsenen
2
“istikrar ve yapsal uyum” programlarnn do+urdu+u sonuçlara ba+l olarak derinlik
kazanm tr.
Ancak geli mekte olan ülkelere yönelen finansal sermaye akmlar, ekonomik
büyüme için gerekli olan d finansman sa+larken, ani giri -çk lar ile söz konusu
ülkelerin ekonomik performanslarnn, sermaye hareketlerine kar a r duyarl bir
nitelik kazanmasna yol açm ve bu ülkelerin finansal oklara kar krlganl+n
artrm tr. Nitekim, finansal serbestle me uygulamalarnn hz kazand+ 1990’l
yllar, skla an aralklarla ortaya çkan ve bir ülkeden di+er ülkeye kolaylkla
yaylabilen iddetli finansal krizlerin ya and+ bir dönem olmu tur (I k, 2005:83).
Bu çerçevede; Meksika’da (1994), Güneydo+u Asya’da (1997), Rusya’da (1998),
Brezilya’da (1999), Türkiye’de (1994, 2001) ve Arjantin’de (2001) ortaya çkan
krizler, dikkatleri sermaye hareketleri ile finansal krizler arasndaki ili kiye
yöneltmi tir. Kriz ya ayan ülkelerin hepsinin finansal serbestle me politikalar
çerçevesinde sermaye hareketlerini serbestle tirmi olmalar, sermaye hareketlerinin
ya anan krizlerin sorumlulu+unu ta d+ yönündeki görü lerin a+rlk kazanmasna
ve istikrarszlk yaratan sermaye hareketlerinin kstlanmasna yönelik tart malarn
yo+unla masna yol açm tr.
Sermaye hareketlerinin olumsuz etkilerini ortadan kaldrmak ve özellikle ksa
vadeli spekülatif sermaye akmlarn önleyebilme amacyla birçok öneri sunulmu tur.
Bu öneriler içinde en çok tart lan kontrol biçimi Tobin Vergisidir. Buna göre ksa
veya uzun vadeli olmasna baklmakszn, bir para biriminin satn alnmas i lemi
üzerinde ilave bir vergi yükü konmas dü ünülmü tür. Bu sayede, özellikle ksa vadeli
spekülatif hareketlerin engellenece+i varsaylm tr.
Bu kapsamda, çal mann birinci bölümünde finansal serbestle me olgusu,
geli im süreci ve ekonomiye etkileri ile uluslar aras sermaye türlerinin tanm,
türleri, sermaye hareketlerinin makroekonomik etkilerinin teorik çerçevesi ve
belirleyicilerine de+inilmi tir. Okinci bölümde uluslararas ksa vadeli sermaye
hareketleri hakknda genel bilgiler, bu tür sermaye hareketlerinin neden oldu+u
dünya çapndaki finansal krizlere yer verilmi tir. Ayrca ksa vadeli sermaye
hareketlerinin Türkiye ekonomisinde finansal serbestle me süreci ile birlikte
ekonomiye giren ksa vadeli sermaye akmlar incelenerek, ksa vadeli sermaye
akmlarnn ülke ekonomisi üzerindeki etkileri yer almaktadr. Sermaye
hareketlerinin neden oldu+u ekonomik olumsuzluklarn bertaraf edilmesine yönelik
“sermaye kontrolleri” ne üçüncü bölümde yer verilmektedir. Bu bölümde sermaye
3
kontrollerine ili kin öneriler incelenerek, Tobin vergisi detayl bir ekilde ele
alnmakta, tarihi süreci, avantajlar ve dezavantajlar, ile bu verginin Türkiye’de
uygulanabilirli+inin de+erlendirilmesine yer verilmektedir.
4
1. FNANSAL SERBESTLE ME SÜRECNDE SERMAYE
HAREKETLER VE EKONOMYE ETKLER
1.1. FNANSAL SERBESTLE ME, TANIMI, GEL M SÜREC ve
TEMEL ÖZELLKLER
1980’li yllarda, küreselle me sürecinin hz kazanmasyla hemen hemen
bütün dünya ülkeleri, finansal sistemlerini serbestle tirmeye yönelik politikalar
uygulamaya koymu , finans piyasalar üzerindeki kontrolleri kaldrm tr.
Dünya ekonomisinde 1980’li yllarda ba layan bu dönü üm, finansal sermaye
akmlarnn dünya mal ve hizmet üretiminin çok üzerinde boyutlara ula masna
neden olmu tur.
1.1.1. Finansal Serbestle9menin Tan(m(
Ekonomik serbestle me, bir piyasadaki miktar ve fiyat snrlamalarnn
ortadan kaldrlmas olarak tanmlanabilir (Kazgan, 1988:333). Serbestle me
ifadesinin ticari serbestle me ve finansal serbestle me olmak üzere iki boyutu vardr.
Ticari serbestle me mal piyasasnda serbestle meyi ifade eder ve ilk boyutu
olu turur. Okinci boyut ise para piyasalarnda serbestle meyi ifade eden finansal
serbestle medir (Gürbüz, 2006:6).
Finansal serbestle me, bir ülkenin kendi iç piyasasnda, piyasa ko ullarnn
i lemesini sa+lamas ve devletin finansal piyasalar üzerindeki do+rudan
kontrollerinin kaldrlmas ile ülkenin kendi finansal piyasalarna yabanc sermayenin
giri ve çk önündeki engelleri kaldrarak uluslararas piyasalarla bütünle mesidir.
Finansal serbestle me sürecinde ortaya çkan temel olgular; faiz oranlar
üzerindeki kontrollerin kaldrlmas, ulusal finans piyasalarn ayran snrlarn
ortadan kalkmas, bankaclk finans sistemi üzerindeki denetim ve kstlamalarn
kaldrlmas ya da önemli ölçüde azaltlmas, finans piyasalarnn konvertibiliteye
sahip olmasnn gerçekle tirilmesi, kurlarn dalgalanmaya braklarak uluslararas
sermaye akmlarnn hz kazanmas, yeni finansal araçlarn finans piyasalarndaki
rollerinin artrlmas olarak özetlenebilir. Bu tür i lemlerin serbest hale getirilmesi ile
finansal serbestle me için ilk admlar atlm olur.
5
Finansal serbestle me ile birlikte kontrollerin kaldrlmas fiyat sapmalarn
önleyerek tasarruflarn yüksek getirili yatrmlara yönelmesini sa+lar ve da+lm
etkinli+i artar. Rekabet art sonucu finansal piyasalardaki maliyetlerin azalmas,
operasyonel etkinli+i atrrken, yaplan yenilikler sonucu üretilen mal ve hizmetlerin
tüketici ihtiyaçlarna daha uygun olmas ile dinamik etkinlik art sa+lanmaktadr.
1.1.2. Finansal Serbestle9menin Geli9im Süreci
Dünya ekonomisinde, Okinci Dünya Sava ’ndan 1960’li yllarn ikinci
yarsna kadar, hzl bir büyüme ve refah dönemi ya anm tr. Ancak 1960’l yllarn
ikinci yarsndan itibaren, geni leme döneminin temelini olu turan birikim tarznn
tkanmas sonucu kriz ba lam tr (Savran, 1988:30). Dünya ekonomilerinde görülen
hzl büyüme ve refah dönemi bu tarihlerden itibaren kesintiye u+ram , kapitalizmin
“altnça+”, iktisadi ve siyasi snrlarna ula m ve dünya kapitalizminin lider
ülkelerinin büyüme hzlarnda ciddi oranlarda dü ü ler ortaya çkm tr (Yeldan,
2002:21).
Dünya ekonomisinin lider ülkelerinde büyüme ve kâr oranlarnda bir dü ü
eklinde ortaya çkan kriz, geli mi ülkelerde uygulanan Keynesçi talep yönetimli
politikalar ile azgeli mi ülkelerde uygulanan korumaclk politikalarnn, sistemin
i leyi inin önünde engel olmaya ba lad+n ortaya koymu tur (Savran, 1988:56).
Geli mi ülkelerde, dü en kâr oranlarnn artrlmas için; dünya pazarlarnn
geni letilmesi, mal akmlarnn önündeki engellerin kaldrlmas, sermaye
akmlarnn daha fazla serbestle tirilmesi, özel sermayeler için uluslararas bir
pazarn olu turulmas, dünya pazarnn geni letilmesi yani, yeni tipte bir uluslar aras
i bölümünün geli mesi gereklili+i do+mu tur (Savran, 1988:53-54).
Bu durum, istikrarl döviz kurlar, sermaye akmlarnn snrlandrlmas ve
tam istihdam gibi sosyal refah politikalar üzerine in a edilmi olan Bretton Woods
sisteminin çökü üne neden olmu tur. Böylece, sabit döviz kuru sistemi, yerini esnek
döviz kuru sistemine brakm tr (Altok, 2005:157). Bretton Woods’un çökü ü ile
sermayenin dünya çapnda dola mnn tamamen serbestle mesi önündeki bütün
engellerin de yava yava ortadan kalkmasnn yolu açlm tr (Adda, 2003:102).
6
Bu
bitirme tezi izle, bitirme tezi konuları, bitirme tezi kuralları, bitirme tezi örnekleri, bitirme tezi örneği, bitirme tezleri, bitirme ödevi, lisans bitirme tezi, tez konuları, iktisat, makro iktisat, mikro iktisat, istatistik bitirme tezi, muhasebe, maliye, Çalışma Ekonomisi, bitirme tezi örneği, bitirme tezi örnekleri, bitirme tezleri, lisans bitirme tezi, bitirme tezi izle, Hukuka Giriş Bitirme Tezi, ,işkhvx<bitirme tezi konuları, bitirme ödevi, örnek bitirme tezi, bitirme projesi, bitirme tezi kuralları, bitirme tezi örneği, bitirme tezi örnekleri,